jueves, 31 de enero de 2013

Gatipedro

Fuente do Gatipedro, Praça do Humor, A Coruña
Cómo que no he escrito sobre Álvaro Cunqueiro, con quien simpatizo. También, hombre, me decepciona un poco, en particular al ir avanzando, cuando lo hice, en El hombre que se parecía a Orestes: me pareció que acababa ya sin ganas.
En A Coruña hay una plaza que se llama Praça del Humor; en un banco de piedra está sentado Álvaro Cunqueiro, también de piedra; la fuente de la plaza representa al Gatipedro, con su corniño mouro na cachola, y alrededor de la fuente está explicado quién es Gatipedro. Ahora os lo cuento, no de memoria, menos mal, sino literal de Escola de menciñeiros.

Pero antes de entrar en materia, qué es el corniño mouro, qué cualidad es esa de la moururez de la que tanto tira don Álvaro Cunqueiro. Pues fíjate que te coges la wikipedia y te aclaran que no hablan de los moros originarios de la mauritania, sino de otros seres míticos que viven por Galicia en un submundo próximo al de los sueños, aunque a veces aflorarían a la superficie de nuestra realidad. La entrada: http://es.wikipedia.org/wiki/Mouro. El corniño mouro de nuestro Gatipedro es mágico, como corresponde a este ser mágico. Su corniño verque auga, vedlo en la fuente. Va:

O gatipedro é un gato branco que ten na cachola un corno mouro; o gatipedro vén polas noites ás casas, e párase nas habitacións nas que hai nenos durmindo. Entón o gatipedro ponse a verquer auga  polo seu corniño, e o neno, en soños, escoitando o pingar da fointiña aquela, soña que mexa, e de verdade mexa na cama.



  

miércoles, 30 de enero de 2013

O corvo Estanislao

Recuento hoy la historia que cuenta mi tocayo Álvaro Cunqueiro sobre O corvo Estanislao. Está en Os outros feirantes, en su gallego original.

A Pepe de Vence, el labriego más rico del valle, se le presentó un día un cuervo mientras echaba una siesta. Estanislao era un cuervo nacido y criado en esos campos, y ya que Pepe era el labriego más rico del contorno, era el único que le podía ayudar a mantener durante un año el régimen para estómagos desgastados que, lo había oído todo, recetó el médico de Silva a Xusto Cabaleiro: leite, carne da obriga cocida ou bistés á plancha, e se viñan pescantinas á feira de Cadavedo, algo de pescado cocido. (La  obriga es la carnicería).
- ¡Nin que foras meu pai! - díxolle Pepe de Vence ao corvo.
Estanislao viene de buenas; sabe dónde se ve Pepe con la Petra, qué trampas hace a los naipes, a qué juicio fue de testigo falso por unos dineriños y mesa puesta, pro son um corvo pacífico que quero sanar o meu estómago.
¿E non queres nengún xarabe, nin bicarbonato...?
Así que cada día le llevaba Pepe un cuenco de leche y algo de carne o pescado al cuervo. Pero el cuervo iba a peor. ¡Esto vaise, Pepiño! ¿Por que non me trás mañán unhas papas de arroz? 
Pero al día siguiente apareció el cuervo muerto caído de bruces sobre el cuenco de leche. Termina Cunqueiro la historia:

Pasaban os días, e Pepe de Vence botaba muito de menos ao corvo Estanislao. Procuraba achegarse a outros corvos que andaban picando nos sucos da sementeira, pro nono agardaban. Sentía non ter falado con Estanislao da familia. Ao millor quedáralle algún fillo a quen darle o pésame, ou unha viúda. Tamén lle pesaba non terlle preguntado por que se chamaba Estanislao.

No sé si pudo ser pariente de nuestro Cuervo Parlanchín, pero igual que los humanos se dice que venimos todos de aquella Eva negra que no conoció manzana, lo mismo los cuervos tienen su madre cuerva-dinosauria. Quedan preguntas.




miércoles, 23 de enero de 2013

¿Son los cerdos racionales?


Un interesante portal de estudios gratis en el que participan distintas Universidades americanas, actualmente 214 cursos: www.coursera.org.
En el curso Game Theory [1] se cita un experimento del que vamos a hablar aquí, Social Behavior in Pigs Studied by Means of Operant Conditions. Fue realizado por B.A. Baldwin y G.B. Meese en 1979. Comportamiento social de cerdos.
Se mete un par de cerdos en una gran caja. El par de cerdos es tal que uno es grandote, el otro pequeño. La caja tiene un sistema que libera pelets de apetitosa comida a través de un dispositivo situado en un extremo de la caja, mientras que al otro extremo hay una palanca que hay que  accionar para liberar comida, en dosis de 10 pelets.
De este modo, si un cerdo acciona  la palanca para liberar comida, el otro cerdo llegará antes  a la comida.
Se encuentran las siguientes pautas:
-          Si el grande (G) llega a la comida antes que el pequeño (P),  se come 9 de los 10 pelets, y el pequeño sólo se come uno. Eso lo expresamos como un par (P,G) como 1,9.
-          Si el pequeño llega primero quedan 4,6.
-          Si llegan a la vez quedan 3,7.
-          Accionar la palanca y correr al comedero equivalen a un consumo de 2 pelets .
Descontando los dos pelets consumidos por el accionador de su recompensa, queda la siguiente matriz de pagos:

P/G
Accionar
Esperar
Accionar
1,5
-1,9
Esperar
4,4
0,0

En teoría de juegos se dice que un agente tiene una estrategia estrictamente dominante sobre otra posible cuando, haga lo que haga el otro agente, la utilidad que le reporta la primera estrategia es mayor que la de la segunda. No le importa qué saca el otro agente, en este caso.
Uno de nuestros cerdos tiene una estrategia dominante sobre la otra posible: el cerdo pequeño, cuando toma la estrategia “esperar” en vez de “accionar”, gana en un caso 4 pelets frente a uno, mientras que en el otro evita perder 1. Siempre gana. Si elige “accionar”, inversamente, siempre pierde.
La teoría de juegos predice que ningún agente tomará una estrategia contraria a su interés, que sería una estrategia dominada, así que el cerdito se quedaría a la espera. Pero el cerdo grande, una vez que el pequeño espere, se dará cuenta de que a él le trae más cuenta accionar la palanca que esperar y pasar hambre. Así que se predice un equilibrio en el que el cerdo pequeño espera y el grande acciona la palanca, con pago 4,4. ¿Hay algún despistado por aquí? Es indiferente que ambos cerdos tengan el mismo pago.
Los experimentadores dan un tiempo de aprendizaje de 15 minutos a cada pareja, luego hacen 10 tests. Como referencia, se han tenido cerdos solos en las cajas. Veamos lo que observan en cuanto a los números de veces que accionan la palanca:

Solos
Juntos
G
75
105
P
70
5

Vaya, cuando están solos, los cerdos pequeños  accionan la palanca casi tanto como los grandes, pero cuando están juntos el pequeño casi siempre espera.
Me gustan las notas que saca el profesor Jackson:
-          ¿Son los cerdos racionales?, ¿conocen la teoría de juegos?
-          Aprenden y responden a incentivos.
-          Aprenden a utilizar una estrategia no estrictamente dominada.




[1] Game Theory Course, Stanford University, Jackson, Leyton-Brown &Shoam